Ons land kent een flink aantal gespecialiseerde reisbureaus. Zo boeken voetbalfans een tripje bij Voetbalreizen en kunnen treinspotters terecht bij Incento. Al een jaar of acht is er ook voor de militaire luchtvaartliefhebber een eigen reisorganisatie: 4Aviation. Opgericht door vliegtuigspotters/luchtvaartfotografen Arnold ten Pas uit Culemborg, Stefan Goossens uit Uden en Jurgen van Toor, woonachtig in Driel. De heren leiden zelf regelmatig een reis maar laten zich ook assisteren door vijf extra reisleiders. De cijfers van 4Aviation zijn indrukwekkend. Ze hebben de afgelopen jaren meer dan 125 vlieg- en busreizen georganiseerd naar in totaal 44 landen. Meest populaire bestemming is de Britse vliegbasis Fairford met de jaarlijkse Air Tattoo. Een andere topper was het 100-jarig jubileum van de Russische luchtmacht in 2012. Toen bijna 90 luchtmacht-enthousiasten meereisden. Zelfs het vliegen in een straaljager behoort tot de mogelijkheden. Up in the Sky sprak met de oprichters van 4Aviation, maar was ook benieuwd naar de ervaringen van hun vaste klanten. Eén van hen komt aan het eind van dit interview kort aan het woord.
Hoe is jullie luchtvaarthobby begonnen?
Arnold: “ Mijn vader werkte vroeger op de vliegbasis Soesterberg en sinds de eerste keer dat ik mee ben geweest, ben ik verslaafd aan de luchtvaart. In het begin bleef dit beperkt tot bezoekjes aan de bakermat, maar dit is later steeds verder en exotischer geworden. Aanvankelijk deed ik zowel aan registratienummers opschrijven als aan fotografie, maar in de loop der jaren heb ik mij volledig toegelegd op het fotograferen van militaire kisten”.
Stefan: “ Vanuit Gemert zag ik dagelijks de Starfighters van Volkel overkomen die richting Duitsland vlogen. De interesse was gewekt en na het bezoek aan de open dag op vliegbasis De Peel in 1980 ben ik steeds vaker op Volkel gaan kijken. Ik ben begonnen met ‘militaire nummers only’ en daarna gaan fotograferen. Omdat een maatje wat ouder was en een rijbewijs had, kon ik al op 17-jarige leeftijd drie weken naar Engeland voor de hobby”.
Jurgen: “In de Achterhoek, waar ik ben opgegroeid, was geen vliegbasis om even heen te gaan tijdens/na schooltijd. Wel was er een laagvlieggebied dat altijd mijn aandacht trok. Een foto op de voorpagina van de Gelderlander in juni 1983 deed me besluiten de open dag op vliegbasis Deelen te bezoeken. Sinds die tijd zijn vele andere bases bezocht en na het halen van het rijbewijs en aanschaf van de eerste auto gingen pas echt de ‘remmen los’”.
Hoe is het idee ontstaan om 4Aviation op te richten?
“ We kennen elkaar al jaren en we liepen al een tijd met het idee rond om ‘iets’ te doen in de luchtvaart. In 2008 zijn we begonnen met het organiseren van reizen. Deze reizen richten zich op iedereen die iets heeft met militaire luchtvaart. Of het nu als hobbyist is of als professionele fotograaf, iedereen is welkom! We bieden bijvoorbeeld busreizen aan naar de Air Tattoo in Engeland, maar ook 14-daagse fotografiereizen naar Japan. En alles er tussenin. Onze drijfveer is altijd dat een georganiseerde reis in ieder geval een reis moet zijn die we zelf ook persoonlijk zouden maken”.
Kunnen jullie iets vertellen over de eerste reis van 4Aviation?
“ Onze eerste meerdaagse reis, na twee basisbezoeken in Frankrijk, was in november 2008 aan Griekenland. Met een groep van 14 personen bezochten we de jaarlijkse open dagen van de Griekse luchtmacht. Voor de militaire luchtvaartliefhebber een ideale gelegenheid om in korte tijd een aantal vliegbases te bezoeken waar je normaal gesproken niet zo snel komt. Deze reis bleek een schot in de roos. We hebben deze specifieke reis sinds dat jaar elk jaar met succes opnieuw georganiseerd”.
Wie behoren tot de doelgroep van 4Aviation?
“ De doelgroep is iedereen die iets heeft met militaire luchtvaart en daarbij de nadruk op fotograferen legt. In de praktijk zijn dit meestal mannen, maar we hebben zeker op de busreizen regelmatig vrouwen die meegaan. Onze jongste reiziger is 12 terwijl onze oudste reiziger 79 was. In de afgelopen jaren hebben we 1.500 klanten bediend, die in totaal 4.000 stoeltjes afnamen. Het grootste deel komt natuurlijk uit Nederland en België, maar op vrijwel iedere reis gaan er mensen uit andere landen mee. Variërend van Engeland tot aan klanten uit Japan en China”.
Hoe wordt een reis van 4Aviation voorbereid?
“ Alle reizen beginnen met een idee. Natuurlijk hebben we reizen die we herhalen en daardoor minder voorbereiding kosten, maar een ‘nieuwe’ bestemming kost veel tijd en geduld. Zeker als we een luchtmacht willen bezoeken, leggen we eerst altijd contact met de luchtmacht waarna het soms wel tot meer dan een jaar duurt voordat we toestemming hebben. Daartussen zitten dan vele uren van (na)bellen, aanpassen en het vastleggen van tickets, vervoer en hotels. Heel veel tijd zit ook in het nogmaals controleren of alles klopt”.
Hoe gaat 4Aviation om met tegenslagen tijdens de reis?
“ Er zijn altijd momenten dat er iets mis kan gaan, zoals afgelasting van een evenement, slecht weer, of ziekte van een deelnemer. Onze insteek is om flexibel te kunnen opereren dus als er bijvoorbeeld in Japan een keer niet gevlogen wordt, proberen we dat op te lossen door een alternatief veld te bezoeken of het schema om te gooien. Ziekte van deelnemers komt ook voor en ook dat proberen we zo pragmatisch mogelijk op te lossen zodat de groep er geen last van heeft en de betreffende reiziger de beste zorg krijgt. Wat enorm helpt bij het omgaan met tegenslagen is dat we bijna alleen maar hele fijne en flexibele klanten hebben”.
Hebben jullie nog een leuke anekdote van een reis?
“ Op één van onze USA reizen in 2011 bezochten we de vliegshow op Naval Air Station Jacksonville. Van tevoren hadden we al contact gehad met de organisatie om wat foto’s te maken op de flightline. Toen we echter op de show waren, werden twee van onze reizigers uitgenodigd voor een vlucht in ‘Fat Albert’, de C-130 Hercules van de Blue Angels! Een enorme verrassing natuurlijk en een ervaring om nooit meer te vergeten”.
Wat zijn de toekomstplannen van 4Aviation?
“ We zijn continu op bezoek naar nieuwe bestemmingen. We hebben eigenlijk altijd ‘ijzers in het vuur’, maar soms kost het maanden of jaren voordat er een daadwerkelijke reis uit voortkomt. Daarnaast houden we de ontwikkelingen goed in de gaten. Zo werd ons redelijk recent een kans geboden om naar de eerste militaire vliegshow te gaan in Noord-Korea. Dat is natuurlijk een bestemming die tot voor kort onmogelijk leek. Verder proberen we zoveel mogelijk leuke dingen te regelen. Zo zijn we een samenwerking aangegaan met ‘Foto de Vakman’ waardoor 4Aviation klanten een leuke korting krijgen en mee kunnen doen aan workshops. We hebben een paar weken terug ook voor het eerst een Award uitgereikt voor de beste show voor aircraft photography in Europa. Dat idee willen we nog verder uitwerken”.
Tot slot sprak Up in the Sky met de 49-jarige Fred Woestmaat uit Zwolle, die al tientallen keren met 4Aviation op reis is geweest. Hij vertelt enthousiast over zijn reiservaringen.
“ Ik ben sinds 2011 vaste klant van 4Aviation en al heel vaak met hen mee geweest naar bijvoorbeeld (West-)Amerika (inclusief Hawaï), Turkije, Israël, Noorwegen, Marokko, Engeland en Griekenland. Groot voordeel van reizen met 4Aviation is de goede sfeer en het gezelschap waarmee je reist Tijdens elke trip krijg je er weer nieuwe kennissen en vrienden bij. De reisleiders van 4Aviation zijn zelf ook spotter/fotograaf, ze weten dus precies wat wij als klanten willen en wat er mogelijk is. Verder vind ik het prettig dat ik ‘ontzorgd’ word.
Vluchten, vervoer, overnachtingen, alles wordt voor je geregeld. Ik heb een handicap en zou in m’n eentje dergelijke spottersreizen nooit durven en kunnen maken. Ook qua prijs vind ik de reizen van 4Aviation goed. Ze krijgen groepskortingen en zijn niet op winstbejag uit. Soms is het een nadeel als je met een grote groep op reis bent. Je krijgt dan wat minder makkelijk zaken voor elkaar, zoals toegang tot een vliegveld. Daarom houdt men bij echte spottertrips (dus geen reizen naar een airshow) de groepen klein, bij voorkeur onder de 15 deelnemers. Dat is ook goed te behappen voor één reisleider.De reizen van 4Aviation zijn best intensief. Het zijn absoluut geen vakantietripjes waarbij je kunt uitslapen. Je maakt lange dagen en korte nachten en je moet niet te veel luxe verwachten van de hotels en motels onderweg, maar de kwaliteit is nooit onder de maat”.
